۰۲

آیا گسل بزرگراه همت خطرناک است؟

در این باره دو نگاه وجود دارد: یک نگاه می‌گوید این گسل احتمالا یک گسل فرعی است و گسل‌های فرعی چندان مایه نگرانی نیستند. در تهران یک سامانه گسل شمال تهران وجود دارد و تعدادی گسل اصلی در جنوب تهران. بنابراین مایه نگرانی اصلی در شمال تهران است و گسل‌های مرتبط، همگی درون زون گسل شمال تهران قرار می‌گیرند، از جمله گسل نیاوران که حدود سه کیلومتر بالاتر از پژوهشگاه بین‌المللی زلزله قرار دارد و نیز گسلی که در بزرگراه همت مشاهده شده است. اما نگاه متفاوتی نیز می‌گوید گاهی گسل‌های ظاهرا فرعی می‌توانند خطرناک‌تر از چیزی باشند که انتظار داریم. برای مثال گسل طبس پای دامنه‌های کوه شتری قرار دارد، اما گسل زمین‌لرزه ای که با گسیختگی خود در ۵۲ شهریور سال ۷۵ زلزله‌اش با بزرگای۴/۷ طبس را ویران کرد، پای دامنه شتری گسیخته نشد، بلکه در دشت و در فاصله حدود ۷ کیلومتری مرز کوه دشت (در یکی از مرزهای زمین ریختی در پای مخروط افکنه که با گسل کواترنری طبس مشخص می‌شد) گسیخته شد. بنابراین می‌توان گفت گرچه گسل‌های اصلی پای دامنه کوه‌ها قرار دارند، اما تظاهرات جدید این گسل‌ها می‌تواند درون دشت‌ها و آبرفت‌ها باعث ویرانی شود. از جمله وضعیت بزرگراه همت نیز این‌گونه است. یعنی اگر این گسل باعث یک گسیختگی سطحی شود، ممکن است در راستای شرقی- غربی بزرگراه همت یا در روندی به موازات و در شمال آن، که به عنوان گسل نیاوران می‌شناسیم، در راستای بزرگراه یادگار امام (ره) (شرقی-غربی در ناحیه اوین) و در امتداد آن تا میدان تجریش، میدان نیاوران و کاخ نیاوران و کاشانک گسیختگی جدید ایجاد کند. در این صورت روندهایی به موازات مرکز بین کوه و دشت در شمال تهران که به عنوان گسل شمال تهران می‌شناسیم، و البته به عنوان تظاهرات سطحی و جدید آن گسیخته خواهد شد.